Triệu chứng thiếu Canxi ở phụ nữ sau sinh: 7 dấu hiệu cảnh báo

1. Vai trò của Canxi đối với phụ nữ sau sinh

Canxi đóng vai trò vô cùng quan trọng đối với mẹ sau sinh, đặc biệt trong quá trình phục hồi sức khỏe và nuôi con. Sau khi sinh, cơ thể người mẹ trải qua nhiều thay đổi, và việc bổ sung Canxi đầy đủ sẽ giúp duy trì sức khỏe toàn diện. Cụ thể, vai trò của Canxi đối với mẹ sau sinh bao gồm:

• Duy trì sức khỏe xương và răng: Trong giai đoạn mang thai và cho con bú, Canxi từ cơ thể mẹ được chuyển sang thai nhi và sữa mẹ để hỗ trợ sự phát triển của trẻ. Nếu không được bổ sung đủ Canxi, mẹ dễ đối mặt với tình trạng loãng xương, đau nhức xương khớp, và yếu răng.
• Hỗ trợ phục hồi sau sinh: Canxi góp phần giúp cơ thể mẹ tái tạo lại lượng Canxi đã mất trong quá trình mang thai. Nó giúp cải thiện sức mạnh của cơ xương, giảm tình trạng mệt mỏi, và tăng cường sức đề kháng, giúp mẹ nhanh chóng phục hồi sau sinh.
• Phòng ngừa loãng xương sau sinh: Loãng xương sau sinh là nguy cơ phổ biến nếu mẹ không bổ sung đủ Canxi. Canxi cần thiết để duy trì mật độ xương, giúp giảm nguy cơ gãy xương và thoái hóa xương về sau.
• Hỗ trợ quá trình tiết sữa: Canxi là yếu tố cần thiết cho quá trình sản xuất sữa mẹ. Nếu thiếu Canxi, chất lượng và số lượng sữa mẹ có thể giảm, ảnh hưởng đến sự phát triển của bé.
• Điều hòa hoạt động của hệ thần kinh và cơ bắp: Canxi giúp ngăn ngừa các triệu chứng như chuột rút, co thắt cơ, hay rối loạn thần kinh thường gặp sau sinh.

Vì vậy, việc bổ sung Canxi qua thực phẩm giàu Canxi hoặc thực phẩm chức năng là rất cần thiết đối với mẹ sau sinh để bảo vệ sức khỏe bản thân và hỗ trợ nuôi con.

2. X triệu chứng thiếu Canxi ở phụ nữ sau sinh

Thiếu Canxi ở phụ nữ sau sinh có thể gây ra nhiều triệu chứng, ảnh hưởng đến sức khỏe toàn diện. 

Đau nhức xương khớp

• Biểu hiện: Mẹ sau sinh có thể cảm thấy đau nhức ở xương, đặc biệt là ở hông, lưng, và đầu gối. Các khớp có thể bị cứng, khó cử động, và đau tăng lên khi di chuyển.
• Cơ chế: Xương là nơi chứa đến 99% lượng Canxi của cơ thể. Khi cơ thể thiếu hụt Canxi, nó sẽ kích hoạt quá trình lấy Canxi từ xương để đảm bảo các hoạt động sinh lý quan trọng như co cơ, dẫn truyền thần kinh và đông máu. Việc rút Canxi liên tục từ xương làm giảm mật độ khoáng trong xương, khiến xương trở nên yếu và dễ tổn thương, gây ra đau nhức. Đặc biệt, ở mẹ sau sinh, việc mất Canxi trong quá trình mang thai và cho con bú càng làm gia tăng tình trạng này.

Yếu răng, dễ bị sâu răng

• Biểu hiện: Răng trở nên yếu, dễ bị sâu, mòn men răng, và có thể đau buốt khi ăn uống.
• Cơ chế: Tương tự như xương, răng cũng là kho dự trữ Canxi. Khi lượng Canxi trong cơ thể giảm, Canxi từ răng sẽ bị rút ra để phục vụ các chức năng quan trọng. Sự thiếu hụt Canxi này làm giảm độ cứng và chắc của men răng, dễ dẫn đến hiện tượng mòn men răng, tăng nguy cơ sâu răng và làm răng nhạy cảm hơn khi tiếp xúc với thức ăn nóng, lạnh hoặc chua.

Chuột rút và co thắt cơ

• Biểu hiện: Cơ bắp, đặc biệt ở chân và tay, dễ bị chuột rút hoặc co thắt đột ngột, thường xảy ra vào ban đêm.
• Cơ chế: Canxi đóng vai trò quan trọng trong việc điều hòa sự co bóp và giãn nở của cơ bắp. Khi có tín hiệu từ hệ thần kinh, Canxi sẽ được giải phóng vào cơ bắp, kích thích sự co bóp. Sau đó, để cơ bắp thư giãn, Canxi sẽ được tái hấp thụ vào các kho dự trữ trong tế bào. Nếu thiếu Canxi, quá trình này bị gián đoạn, khiến các cơ co thắt không đều và không thể giãn ra, gây ra hiện tượng chuột rút hoặc co thắt cơ đột ngột.

Mất ngủ và mệt mỏi

• Biểu hiện: Mẹ cảm thấy mệt mỏi, khó ngủ, hoặc ngủ không sâu giấc, gây ảnh hưởng đến tinh thần và sức khỏe tổng thể.
• Cơ chế: Canxi tham gia vào quá trình sản xuất melatonin – hormone quan trọng giúp điều hòa giấc ngủ. Khi lượng Canxi trong cơ thể không đủ, quá trình sản xuất melatonin bị gián đoạn, khiến mẹ sau sinh gặp khó khăn trong việc vào giấc ngủ, giấc ngủ không sâu, hoặc dễ bị thức giấc. Ngoài ra, thiếu Canxi làm cơ bắp dễ bị căng cứng, gây cảm giác mệt mỏi kéo dài.

​

Cảm giác tê hoặc ngứa ran

• Biểu hiện: Mẹ có thể cảm thấy tê hoặc ngứa ran ở đầu ngón tay, ngón chân, hoặc quanh miệng.
• Cơ chế: Canxi cần thiết cho sự dẫn truyền tín hiệu thần kinh giữa các tế bào. Khi tín hiệu thần kinh truyền từ một tế bào thần kinh đến một tế bào khác, Canxi sẽ tham gia vào việc mở các kênh ion để cho phép dòng điện chạy qua, giúp duy trì khả năng cảm giác. Nếu thiếu Canxi, sự dẫn truyền này bị gián đoạn, gây ra hiện tượng tê hoặc ngứa ran ở các vùng ngoại vi của cơ thể như đầu ngón tay, ngón chân hoặc xung quanh miệng.

Tim đập nhanh hoặc không đều

• Biểu hiện: Mẹ có thể cảm nhận nhịp tim không đều, tim đập nhanh, hoặc có cảm giác lo lắng, hồi hộp.
• Cơ chế: Canxi có vai trò quan trọng trong việc điều hòa hoạt động của cơ tim. Quá trình co bóp của tim cũng tương tự như co cơ ở các cơ bắp khác, yêu cầu Canxi để kích hoạt và duy trì nhịp đập. Khi thiếu Canxi, khả năng kiểm soát nhịp đập của cơ tim bị ảnh hưởng, dẫn đến nhịp tim không đều hoặc tim đập nhanh. Điều này có thể gây ra cảm giác hồi hộp, lo lắng, và đôi khi làm tim đập mạnh hoặc bất thường.

Loãng xương sau sinh

• Biểu hiện: Mẹ dễ bị gãy xương ngay cả với các chấn thương nhẹ, xương trở nên giòn và yếu.
• Cơ chế: Canxi là yếu tố chủ yếu giúp duy trì mật độ khoáng trong xương, quyết định độ chắc khỏe của xương. Khi thiếu Canxi kéo dài, cơ thể không có đủ khoáng chất để tái tạo xương mới hoặc duy trì cấu trúc xương hiện tại. Kết quả là xương trở nên mỏng hơn, dễ gãy và giòn, làm tăng nguy cơ loãng xương, đặc biệt khi kết hợp với quá trình mất Canxi trong thời kỳ mang thai và cho con bú. Đây là triệu chứng thiếu Canxi ở phụ nữ sau sinh nghiêm trọng nhất, ảnh hưởng lớn đến sức khoẻ và chất lượng cuộc sống của người mẹ.

​

3. Nguyên nhân khiến phụ nữ sau sinh thiếu Canxi

Phụ nữ sau sinh thường bị thiếu Canxi do một số nguyên nhân chính sau:

• Nhu cầu Canxi tăng cao trong thai kỳ và cho con bú: Trong suốt quá trình mang thai, Canxi từ cơ thể mẹ được chuyển đến thai nhi để hỗ trợ sự phát triển xương, răng, và các hệ cơ quan. Sau khi sinh, mẹ vẫn tiếp tục cung cấp Canxi cho bé qua sữa mẹ, khiến cơ thể mẹ cần lượng Canxi lớn hơn để bù đắp. Nếu không bổ sung đủ Canxi qua chế độ ăn uống hoặc thực phẩm chức năng, mẹ dễ bị thiếu hụt.
• Mất cân bằng dinh dưỡng: Sau sinh, nhiều phụ nữ có thể không duy trì chế độ dinh dưỡng cân bằng do bận rộn chăm con hoặc những thay đổi trong thói quen ăn uống. Việc thiếu hụt các thực phẩm giàu Canxi như sữa, phô mai, cá, hay rau xanh sẽ làm giảm lượng Canxi cơ thể hấp thụ, dẫn đến thiếu hụt.
• Hấp thụ Canxi kém: Sau sinh, cơ thể người mẹ có thể gặp khó khăn trong việc hấp thụ Canxi từ thức ăn do sự thay đổi hormone hoặc vấn đề về tiêu hóa. Đặc biệt, thiếu vitamin D cũng làm giảm khả năng hấp thụ Canxi của cơ thể, khiến mẹ dễ bị thiếu Canxi hơn.
• Mất Canxi do cho con bú: Trong quá trình cho con bú, mẹ mất một lượng lớn Canxi qua sữa. Nếu lượng Canxi bổ sung không đủ để bù đắp, cơ thể sẽ lấy Canxi từ xương, khiến mẹ dễ bị loãng xương và đau nhức xương khớp.
• Thiếu thời gian tiếp xúc với ánh nắng mặt trời: Sau sinh, mẹ thường ít ra ngoài hơn, dẫn đến giảm hấp thụ vitamin D từ ánh nắng mặt trời. Điều này ảnh hưởng đến quá trình hấp thụ Canxi của cơ thể.

4. Hướng dẫn cách bổ sung Canxi hiệu quả cho phụ nữ sau sinh

Để tránh các biến chứng do thiếu Canxi, phụ nữ sau sinh cần chú ý bổ sung Canxi đầy đủ và đúng cách. Theo dõi hướng dẫn cách bổ sung Canxi hiệu quả theo khuyến cáo từ chuyên gia Sanct Bernhard sau đây:

4.1. Cách bổ sung Canxi hiệu quả

Lượng Canxi cần thiết cho phụ nữ trong giai đoạn đầu sau sinh vẫn ở mức cao. Vì vậy, phụ nữ sau sinh cần kết hợp nhiều nguồn bổ sung Canxi để đảm bảo lượng dưỡng chất hấp thu đáp ứng nhu cầu hàng ngày. Cụ thể:

Qua chế độ ăn uống:

Bổ sung Canxi tự nhiên từ thực phẩm là cách an toàn và hiệu quả nhất. Một số thực phẩm giàu Canxi mà mẹ sau sinh nên thêm vào thực đơn hàng ngày:

• Sữa và các sản phẩm từ sữa như sữa chua, phô mai.
• Đậu phụ, các loại đậu, hạt như đậu phụ, hạt chia, hạnh nhâ
• Các loại hải sản như tôm, cá hồi, cá mòi.
• Rau xanh đậm như cải xoăn, bông cải xanh, rau bina.

​

Sử dụng thực phẩm chức năng bổ sung Canxi:

Nếu chế độ ăn không cung cấp đủ Canxi hoặc mẹ gặp khó khăn trong việc hấp thụ Canxi, có thể sử dụng các loại viên uống bổ sung Canxi theo chỉ định của bác sĩ. Nên chọn các sản phẩm Canxi hữu cơ để dễ hấp thụ hơn, đặc biệt đối với mẹ có vấn đề về tiêu hóa. Đồng thời Canxi hữu cơ còn hạn chế được các tác dụng phụ như táo bón, nóng trong và khó tiêu khi uống Canxi.

Tham khảo: Canxi hữu cơ tảo biển đỏ pháp Litho Plus từ thương hiệu Sanct Bernhard hàng đầu CHLB Đức

Kết hợp với vitamin D:

Vitamin D giúp cơ thể hấp thụ Canxi hiệu quả hơn. Mẹ sau sinh nên bổ sung vitamin D qua các nguồn như ánh nắng mặt trời (10-15 phút phơi nắng mỗi ngày), hoặc thông qua thực phẩm chứa vitamin D (cá hồi, cá thu, trứng, nấm). Nếu cần, có thể bổ sung vitamin D dạng viên uống.

4.2. Lưu ý khi bổ sung Canxi

Để đảm bảo nhận được đủ lượng Canxi cần thiết một cách an toàn và lành mạnh, phụ nữ sau sinh cần lưu ý:

• Không bổ sung quá liều: Lượng Canxi cần bổ sung cho phụ nữ sau sinh thường dao động khoảng 1000 - 1200mg mỗi ngày. Tuy nhiên, cần tránh bổ sung quá liều Canxi (trên 2000mg/ngày) vì có thể gây tích tụ Canxi trong thận, dẫn đến sỏi thận hoặc làm giảm hấp thụ các khoáng chất khác như sắt và kẽm.
• Chia nhỏ liều lượng: Canxi chỉ hấp thụ tốt nhất khi được nạp vào cơ thể với lượng nhỏ (dưới 500 mg mỗi lần). Vì vậy, nếu sử dụng thực phẩm chức năng, mẹ nên chia nhỏ liều lượng ra nhiều lần trong ngày để tối ưu hóa quá trình hấp thụ.
• Tránh thực phẩm gây cản trở hấp thụ Canxi: Một số thực phẩm như cà phê, rượu bia, thức ăn nhanh, nước ngọt có ga và các thực phẩm giàu oxalate (như rau bina, củ cải) có thể cản trở khả năng hấp thụ Canxi của cơ thể. Nên hạn chế sử dụng những thực phẩm này.
• Kết hợp với vận động thể chất: Vận động giúp cải thiện mật độ xương và tăng khả năng hấp thụ Canxi. Mẹ sau sinh có thể thực hiện các bài tập nhẹ nhàng như đi bộ, yoga hoặc các bài tập tăng cường sức mạnh để giữ xương chắc khỏe.

Như vậy, để bảo vệ sức khỏe và ngăn ngừa các triệu chứng thiếu canxi ở phụ nữ sau sinh kể trên, việc bổ sung canxi kịp thời và đúng cách là vô cùng quan trọng. Các mẹ hãy kết hợp chế độ ăn uống đa dạng, giàu canxi với các sản phẩm bổ sung canxi uy tín để duy trì sức khỏe xương, tăng cường hệ miễn dịch và đảm bảo sự phát triển tốt nhất cho cả mẹ và bé trong giai đoạn sau sinh nhé!